Miejsce Pamięci Obozu w Płaszowie

Strukturę Płaszowa charakteryzował podział na różne strefy funkcjonalne, obejmujące koszary, fabryki i wydzielone obszary dla kobiet i mężczyzn. Obóz słynął z trudnych warunków, w których tysiące więźniów, głównie Żydów i polskich robotników, było poddawanych nieustannej pracy, nieludzkiemu traktowaniu i egzekucjom. Liczba ludności obozu osiągnęła szczyt w 1944 r., kiedy ponad 20 000 więźniów doświadczało tam skrajnych warunków życia.

Większość strażników obozowych stanowili pomocnicy ukraińskiej policji, wybrani spośród żołnierzy radzieckich przebywających w niemieckich obozach jenieckich i przeszkoleni w tzw. obozie szkoleniowym Trawniki (strażnicy rekrutowani w Europie Wschodniej) w Lublinie.

Godnym uwagi elementem historii Płaszowa jest historia Oskara Schindlera, niemieckiego przemysłowca, który założył sąsiadującą z obozem fabrykę naczyń emaliowanych. Wysiłki Schindlera mające na celu ochronę swoich żydowskich pracowników przed okropnościami Płaszowa i ewentualną deportacją do obozów zagłady uratowały życie ponad tysiącowi osób, co zostało przedstawione w filmie „Lista Schindlera”.

Gdy zbliżał się koniec II wojny światowej, SS rozpoczęło likwidację Płaszowa, przenosząc więźniów do innych obozów i próbując zatrzeć ślady popełnionych okrucieństw. Zamknięcie obozu oznaczało ewakuację pozostałych więźniów do Auschwitz.

W Miejscu Pamięci znajduje się obecnie ekspozycja plenerowa, na której znajduje się dziewiętnaście tablic, na których przedstawione są fotografie archiwalne, fragmenty relacji więźniów i krótkie reportaże historyczne. Rozpoczęły się ambitne plany dalszej rozbudowy obiektu, włączając w to ścieżki pamięci, dwie stałe wystawy w nowym budynku pamięci i historycznym Szarym Domku. Prace budowlane trwają, a zakończenie całego projektu planowane jest na rok 2025.