Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme

W okresie swojej działalności w Neuengamme i jego podobozach przetrzymywano około 104 000–106 000 więźniów, w tym około 13 500 kobiet. Największe grupy więźniów stanowili Sowieci, Polacy, Francuzi, Niemcy, Holendrzy, Duńczycy i Belgowie. Początkowo więziono tam niewielu Żydów, ale do 1944 r. ich liczba znacznie wzrosła do 13 000.

Podstawą obozu była praca przymusowa, więźniowie pracowali przy budowach, cegielniach, regulacjach rzek i produkcji zbrojeniowej. Warunki były brutalne, brakowało pożywienia i opieki medycznej, co doprowadziło do szerzenia się chorób, takich jak zapalenie płuc, gruźlica i tyfus. W grudniu 1941 r. w wyniku epidemii tyfusu zginęło ponad 1000 więźniów. Więźniowie byli także ofiarami pobić, cielesnych kar i zabójstw, a więźniów zbyt słabych do pracy wysyłanych do ośrodków eutanazji.

Na więźniach przeprowadzano eksperymenty medyczne, m.in. testy na zwalczanie tyfusu i gruźlicy. Podobozy, liczące około 80 osób, były rozproszone po północnych i środkowych Niemczech, zapewniając pracę przymusową dla różnych gałęzi przemysłu.

Gdy wojna zbliżała się do końca, wzrosła śmiertelność w Neuengamme i jego podobozach. Tylko w lutym 1945 r. zginęło blisko 2500 więźniów. Wraz ze zbliżaniem się wojsk brytyjskich w kwietniu 1945 r. SS ewakuowało około 9 000 więźniów w kierunku Lubeki i zamordowało większość z pozostałych 3 000 więźniów w obozie. Siły brytyjskie przybyły 4 maja 1945 r. W tragicznym wydarzeniu około 7 000 więźniów, w większości ewakuowanych z Neuengamme, straciło życie, gdy 3 maja Brytyjczycy zaatakowali dwa przewożące ich statki.

Z rejestru zgonów wynika, że do 10 kwietnia 1945 r. w Neuengamme zginęło około 40 000 więźniów, a prawdopodobnie w następnym tygodniu i podczas ewakuacji zginęło jeszcze około 15 000 więźniów.

Dziś Miejsce Pamięci Neuengamme pełni funkcję miejsca upamiętnienia i edukacji. Znajdują się w nim zachowane pozostałości obozu, muzeum oraz zasoby edukacyjne, umożliwiające wszechstronne zrozumienie historii obozu i jego roli w Holokauście.