Memoriał w Sachsenhausen, położony niedaleko Berlina w Niemczech, wyznacza teren obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, założonego w 1936 roku przez SS. Zaprojektowany jako modelowy obóz koncentracyjny, odegrał kluczową rolę w systemie nazistowskich obozów koncentracyjnych.
W okresie działalności Sachsenhausen przetrzymywano tam około 200 000 więźniów z różnych krajów, w tym przeciwników politycznych, Żydów, radzieckich jeńców wojennych i inne osoby prześladowane przez reżim nazistowski.
Obóz charakteryzował się brutalnymi warunkami, w tym pracą przymusową, niewystarczającą żywnością i opieką medyczną, co prowadziło do wysokiej śmiertelności. Więźniowie byli zatrudniani przy produkcji zbrojeń, budownictwie i innych gałęziach przemysłu. W obozie przeprowadzano także eksperymenty medyczne na więźniach, testowano nowe leki i zabiegi.
Znaczenie Sachsenhausen wykraczało poza rolę obozu koncentracyjnego. Mieściły się w nim siedziby administracyjne wszystkich obozów koncentracyjnych i był ośrodkiem szkolenia strażników SS. Układ obozu, z jego trójkątnym kształtem i niesławnymi budynkami w kształcie litery „T”, został zaprojektowany tak, aby zmaksymalizować kontrolę i nadzór nad więźniami.
Gdy wojna dobiegała końca, SS rozpoczęło ewakuację więźniów z Sachsenhausen. W kwietniu 1945 r. dziesiątki tysięcy więźniów zmuszono do marszów śmierci w kierunku Morza Bałtyckiego. Obóz został wyzwolony przez wojska radzieckie i polskie 22 kwietnia 1945 roku. W chwili wyzwolenia w obozie pozostało zaledwie kilka tysięcy więźniów, w większości chorych i słabych.
Po wojnie Związek Radziecki do 1950 r. wykorzystywał Sachsenhausen jako specjalny obóz dla więźniów politycznych. W 1961 r. NRD utworzyła Pomnik Narodowy w Sachsenhausen, który został rozbudowany i przeprojektowany po zjednoczeniu Niemiec. Dziś Miejsce Pamięci i Muzeum w Sachsenhausen jest miejscem upamiętnienia i edukacji. Znajdują się w nim zachowane pozostałości obozu, muzeum oraz zasoby edukacyjne, umożliwiające wszechstronne zrozumienie historii obozu i jego roli w Holokauście.
W Miejscu Pamięci i Muzeum w Sachsenhausen znajduje się kilka stałych wystaw, które umożliwiają wgląd w różne aspekty historii tego miejsca. Pomnik jest nie tylko miejscem żałoby i pamięci, ale pełni także rolę nowoczesnego muzeum historii współczesnej i centrum edukacyjnego.
Str. d. Nationen 22, 16515 Oranienburg, Niemcy
https://www.sachsenhausen-sbg.de/