Obóz koncentracyjny Flossenbürg, położony w północno-wschodniej Bawarii w pobliżu granicy z Czechami, został założony przez władze SS 24 marca 1938 roku. Początkowo przeznaczony był dla więźniów płci męskiej, w szczególności tych uznanych za “aspołecznych” lub recydywistów kryminalnych, ale z czasem populacja obozu powiększyła się o więźniów politycznych, Żydów, radzieckich jeńców wojennych i inne grupy prześladowane przez nazistowski reżim.
Pierwsi więźniowie, przetransportowani z Dachau, przybyli do Flossenbürga 3 maja 1938 roku. Pod koniec 1938 r. w obozie przebywało prawie 1500 więźniów, a pod koniec 1939 r. przybyło około 1000 więźniów politycznych, głównie Niemców. Populacja obozu nadal rosła, a w 1941 r. przybyło około 1500 polskich więźniów, w tym wielu z polskiego ruchu oporu. Pod koniec 1941 r. we Flossenbürgu przebywało około 3150 więźniów, w tym 1750 radzieckich jeńców wojennych.
Praca przymusowa była głównym aspektem życia we Flossenbürgu. Więźniowie pracowali przy budowie obozu, w pobliskim kamieniołomie granitu, a później przy produkcji zbrojeniowej. Ciężkie warunki pracy, w połączeniu z nieodpowiednim wyżywieniem, opieką medyczną i chorobami, doprowadziły do wysokiej śmiertelności. W lutym 1943 r. w obozie przebywało ponad 4000 więźniów, a w marcu 1945 r. było już prawie 53 000 więźniów, w tym około 14 500 w obozie macierzystym.
Obóz był miejscem licznych okrucieństw, w tym masowych rozstrzeliwań i egzekucji. Do końca 1941 r. rozstrzelano ponad 1000 radzieckich jeńców wojennych, a w 1944 r. zamordowano 40 więźniów zidentyfikowanych jako przywódców buntu. W kwietniu 1945 r. stracono kilku znanych więźniów powiązanych ze spiskiem przeciwko Hitlerowi z 20 lipca 1944 r., w tym admirała Wilhelma Canarisa, generała dywizji Hansa Ostera i pastora Dietricha Bonhoeffera.
W miarę zbliżania się sił alianckich, SS rozpoczęło ewakuację więźniów z Flossenbürga w połowie kwietnia 1945 roku. Tysiące więźniów zginęło podczas tych przymusowych marszów z wycieńczenia, głodu lub rozstrzelania. 358. i 359. pułki piechoty USA wyzwoliły Flossenbürg 23 kwietnia 1945 roku, znajdując tam nieco ponad 1500 więźniów. Szacuje się, że około 30 000 więźniów zginęło we Flossenbürgu i jego podobozach lub na trasach ewakuacyjnych.
Dziś Miejsce Pamięci Flossenbürg służy jako przestrzeń pamięci i edukacji. Obejmuje zachowane pozostałości obozu, muzeum i zasoby edukacyjne, zapewniając kompleksowe zrozumienie historii obozu i jego roli w Holokauście. Prawie 97 000 więźniów przeszło przez system Flossenbürg, a miejsce pamięci zapewnia, że ich historie i wnioski wyciągnięte z tego mrocznego rozdziału historii nie zostaną zapomniane.
Gedächtnisallee 5, 92696 Flossenbürg, Niemcy
https://www.gedenkstaette-flossenbuerg.de/pl/